Jaki cajon kupić?

• Cajony co do zasady dzielimy na trzy odmiany:
• Cajony peruwiańskie
• Cajony flamenco
• Cajony nowoczesne (werblowe)

Dwie pierwsze grupy to tradycyjne instrumenty wciąż wykorzystywane w muzyce ludowej i flamenco. Nie są natomiast szerzej wykorzystywane przez innych muzyków.

Nowoczesne cajony to natomiast instrumenty, które z definicji powstały po to, aby do pewnego stopnia imitować klasyczny zestaw perkusyjny. To wśród spośród nich najczęściej wybieramy instrument dla siebie. 

W zależności od potrzeb nowoczesny cajon można wykorzystywać do ćwiczenia umiejętności perkusyjnych w domu (jest niewielki, przenośny i stosunkowo cichy), do występów ulicznych, a przy zapewnieniu odpowiedniego nagłośnienia - nawet do większych koncertów.

Budowa cajona

Na pierwszy rzut oka cajon jaki jest, każdy widzi. Drewniana skrzynka w formie prostopadłościanu, o wysokości ok. 50 cm i szerokości ok. 30 cm. Większość pudła zbudowana jest z płyt drewnianych grubości ok. 1,5 - 2 cm. Płyta przednia, zwana z hiszpańskiego tapa, jest cieńsza - ma zwykle ok. 3 - 4 mm grubości. Po przeciwnej stronie, czyli w płycie tylnej, wycięty jest otwór rezonansowy. Ścianka przednia jest zazwyczaj przymocowana do ścianki górnej (siedziska) za pomocą śrub. Dokręcając lub luzując śruby, możemy stroić i regulować dźwięki wydawane z instrumentu.

Jak już wspominaliśmy wcześniej, cajon występuje w różnych odmianach, które naturalnie są nieco inaczej zbudowane. Peruwiański cajon stanowi właściwie samo pudło rezonansowe, ale cajony flamenco i nowoczesne posiadają ważny dodatek - struny przyczepione po wewnętrznej stronie płyty przedniej. Od czasów Paco de Lucia w cajonach flamenco montuje się struny gitarowe, natomiast w wersjach modern - struny werblowe. Rezonujące przy samym drewnie struny odpowiadają za charakterystyczne brzmienia tych instrumentów.

Jak grać na cajonie?

Na cajonie gramy siedząc okrakiem na skrzyni, ze ścianką uderzeniową (tapą) pomiędzy nogami. Podczas gry korzystamy z całej górnej części ścianki. W zależności od tego, gdzie uderzymy, a także jaką technikę zastosujemy, możemy otrzymać sporą różnorodność dźwięków. Podstawowe uderzenia to:

Efekt bębna basowego (stopy) - uderzamy w środek tapy, mniej więcej w ¾ wysokości cajona. Wielu początkujących stara się uderzać w samo centrum skrzyni. Nie jest to wskazane głównie ze względu na to że wymusza głębokie pochylenie i nienaturalne wygięcie pleców. Aby uzyskać efekt basowy powinniśmy grać całą powierzchnią dłoni. Uderzamy luźno, starając się aby ręka delikatnie odbijała się od ścianki uderzeniowej. W ten sposób uzyskamy głęboki, długo wybrzmiewający bas, który zapewni solidny puls naszej muzyce,

Efekt werbla - aby uzyskać dźwięk zbliżony do werbla w tradycyjnym zestawie perkusyjnym, musimy uderzać w górną krawędź ścianki uderzeniowej. Używamy samych palców (slap), albo połowy długości dłoni - od nasady palców do opuszków (snare).

Te dwie podstawowe techniki to doskonały przepis na cajon dla początkujących! Bez większego problemu możemy teraz zagrać podstawowe beaty zupełnie tak, jak na klasycznej perkusji akustycznej. Ale jeżeli wydaje ci się, że cajon jest prostym instrumentem, który nie oferuje zbyt wielu możliwości, jesteś w błędzie! 

Zaawansowani cajoniści potrafią wydobyć ze swojego instrumentu wiele innych charakterystycznych dźwięków. Np. uderzając paznokciami nieco poniżej krawędzi tapy uzyskujemy efekt hi-hat. Jeśli w podobnym miejscu zagramy rozluźnionymi palcami, a nie całą dłonią, osiągniemy namiastkę perkusyjnych tomów. Zaawansowani cajoniści używają też przy grze nóg - np. Przystawiając je w odpowiednich miejscach do tapy i tym samym tłumiąc dźwięki, które wydobywają za pomocą rąk.

Podstawy gry na cajonie można opanować bardzo szybko - już podczas pierwszego kontaktu z tym instrumentem będziesz potrafił odtworzyć proste beaty z klasycznej perkusji akustycznej. 

Jak nastroić cajon?

Do strojenia cajona służą śruby łączące tapę z siedziskiem. 

Na początek musimy pamiętać, aby nie rozpoczynać strojenia od kręcenia wszystkimi śrubami na raz. Aby nie zepsuć głębi brzmienia basu oraz nie stracić charakterystycznego efektu werblowego (snare), powinniśmy zacząć od dwóch zewnętrznych śrub znajdujących się w narożnikach tapy. Środkowe śruby nigdy nie powinny być zbyt mocno odkręcane.

Ogromny wpływ na brzmienie ma również napięcie strun werblowych znajdujących się w środku cajona. Niektóre marki oferują mechanizm strojenia strun z zewnątrz (np. Polmuz).

Najpopularniejsze marki cajon

Największymi producentami cajonów są marki takie jak Meinl, J. Leiva, AWCajon, czy Natal. Oferują one szeroki wachlarz produktów - od budżetowych i solidnych cajonów dla początkujących, poprzez odmiany mini, po cajony najwyższej jakości, wyprodukowane z wyselekcjonowanych gatunków drewna i oferujących m. in. zaawansowane systemy strojenia.

Polecamy cajony rodzimej marki Polmuz (wskrzeszonej przez nasz zespół w 2018 roku). Oferujemy trzy modele stawiające na doskonałą jakość brzmienia oraz piękny design!

Poza samym cajonem, zachęcamy również do zakupu pokrowca na ten instrument. Nie tylko ułatwisz on przenoszenie instrumentu, ale również uchroni go przed ewentualnymi uszkodzeniami w transporcie wynikającymi z przypadkowego uderzenia, czy też nieuchronnych zmian temperatur np. przy przenoszeniu instrumentu z pomieszczenia ogrzewanego na mróz.